Pierre Loti, asıl adı Louis Marie Julien Viaud (14 Ocak 1850 - 10 Haziran 1923) Fransız bir deniz subayıdır. Kendisi Osmanlı Devleti'nin çöküş hikayesine şahit olmuş bir asker ve roman yazarıdır. Osmanlı ile ilişkisini ve kişiliğinden bahsedeceğim. (Hayatı Selanik'e gelmesi ile farklı bir yola girer. 1876 -1922 yılları arasında)
Halk arasında Rumi takvime göre 1293 yılında olduğundan dolayı 93 Harbi diye bilinen harbe ilk siyasi olaylara neden olan Bulgaristanda, kendi isteği ile Müslüman olmuş bir Bulgar kızı ile Türk ailesine gelin oldu. Fakat o dönemlerde Bulgarlar ile Türkler arasındaki gerilimde ve Makedonya sorunları olduğu döneme rastlar, bu sıkıntılı döneme rastlaması hasebiyle bu Bulgar kızı kaçırdılar, zorla Müslüman yaptılar iddiası ile, Bulgar kızı, kendi isteği ile Müslüman olduğunu ve Türk gencini çok sevdiğini defalarca söylemesine rağmen, Bulgar kızını kaçırdılar şeklinde şaiyalar yayarak başta Selanik olmak üzere büyük olaylara sebebiyet verdi. O kadar ki Rusya dahi olaylara karıştı. Bu sebeple İngiltere ve Fransa donanmaları Selanik'e geldiler.
İşte o gelen Fransız donanmasında Albay olarak görev yapan Pierre Loti vardı. Pierre Loti ilk kez Osmanlı topluluğu ile bu denli yakın olmuştu Selanik'te ve görür görmez Osmanlı toplumunu, insanların yaşam tarzına tutkun olduğu vurulduğunu 1876 yılında başlar ve daha sonra İstanbul'a gelir İstanbul'da Osmanlı toplumuna hayranlığını dahada benimser.
İlginçtir o dönemlerde Avrupayı görmüş batı hayranlığını yaşan Osmanlı aydınlarına, küçük bir batı haline gelmiş Pera denen günümüzde Beyoğlu olan genlerin batı hayranlığı yerine, tam tersine Osmanlıya hayran kalmış. O dönemin batı hayranı aydınlarla arasında geçen bir diyalog; o aydınlara "Siz ne yapıyorsunuz? Ben sizin benzemek istediğiniz hayat tarzının yaşamının en zirve noktasından geldim, İnanın hayat bizimki değil sizin ki, ne güzel babaanneler, dedeler, teyzeler, halalar, bayramlar bir aradasınız, işte adeta tabiattan kopma taş avlulu, bahçeli evleriniz var. İnanın hayat sizinki" dermiş. Aydınlarda bu adam deli ya! nasıl olurda Paris, Viyana gibi yerler var beğenilmezde burası beğenilir derlermiş. Sonuçta kompleks yaşadığımız zamanlarda.
Pierre Loti'nin subay olmasının yanında, asıl onu meşhur kılan bir başkan özelliği, edebiyatçı olmasıdır. Edebiyatçı olmasını tetikleyen hadiselere bakında tabiki bir dönem yaşadığı İstanbul ve Osmanlı toplumu olmuştur. Daha sonra Fransa'ya döndüğünde çok zengin bir Fransız kadını ile evlenir. Eşinin Adriyatik denizinin kenarında büyük bir şatosu varmış. Eşine der! iki odanın dizaynını bana bırakacaksın tamamen ben kendi isteğime göre döşeyeceğim der. İstanbul'da harab olmuş bir caminin mahrabına, çinilerine kadar tüm malzemelerini söküp götürmüş, şatonun bir odasını çok huzur bulduğunu söylediği cami havasından dizayn etmiş. Bir diğer odayı da geleneksel Türk aile yapısına ait şekilde yapmış.
Yazmış olduğu kitaplarda, bir çok Osmanlı yazarından daha çok Osmanlı'ya ve medeniyetine hayranlığını yansıtmış, yaşamış olduğu bohemce hayatın (kendi tabiri ile) insanı hiç mutlu etmediğini, huzurun Osmanlı toplumu ve medeniyetinin yaşam tarzı ve biçiminin dışı gibi içininde çok parlak, keyifli ve neşeli olduğunu her zaman vurgulamış bir yazar olarak karşımıza çıkar.
Tabi Pierre Loti onun gibi olup ta Pera'da yani Beyoğlu'nda yaşayan entellektüellerinin yerine Osmanlı kültür ve manevi hayatının çok yoğun olarak yaşadığı Eyüp semtini tercih etmiş ve evi oradadır ve sık sık gelirmiş.
Bazı eserleri
Aziyadé (1879, Aziyade)
Le Roman d'un Spahi (1881, Bir Sipahinin Romanı)
Pécheur d'Islande (1886, İzlanda Balıkçısı)
Madame Chrysanthème (1887, Madam Krizantem)
Le Roman d'un Enfant (1890, Bir Çocuğun Romanı)
Le Livre de la Pitié et de la Mort (1891, Acıma ve Ölümün Kitabı)
Ramuntcho (1897)
Reflets de la Sombre Route (1899, Karanlık Yol Üzerindeki Yansımalar)
Les Désenchantées (1906, Mutsuz Kadınlar)
La Turquie Agonisante (1913, Can Çekişen Türkiye)
Prime Jeunesse (1919, İlk Gençlik)
Un Jeune Officier Pauvre (1923, Zavallı Genç Bir Subay)
mükemmel bir tarihi bilgi
YanıtlaSil