Şehzade Mustafa o günlerde Amasya'da sancak beyliği yapıyor ve tabi baba yaşlanmış 70 ine merdiven dayamış, Şehzade Mustafa öldürüldüğünde 39 yaşında idi, tabi bütün bunların dışında Kanuni Sultan Süleyman'ı yani Osmanlı Devletini yıkmak isteyen diğer devletler Kanuni Sultan Süleyman'ı savaş ile yenip-yıkamayınca bu sefer içeri dönüyorlar ve içten yıkmak istiyorlar, bunun için alternatif büyük oğlu Şehzade Mustafa var. Baba ile oğlu bir savaştırdık mı bize bayram diyorlardı.
Bu süteçte Şehzade Mustafa Diyarbekir Beyler Beyine mektup yazıyor, "kimin yanındasın" diye, muhtemelen bu mektuplar Kanuni Sultan Süleyman'ın Önüne konuluyor. Şu söylenebilir bu mektupların içinde sahte kaynaklarda bulunabilir, bunları yazan kaynaklarda var. Mesela Erzurum Beyler Beyine yazdığı sahte mektup var. Ama gerçekleri olmadığı anlamına gelmez. O yüzden Şehzade Mustafa bu konuda çok masum değil. Sonuç olarak Kanuni Sultan Süleyman 1534 ve 1542 de Hürrem Sultanın oğulları sancağa gidiyor, dolayısı ile Şehzade Mustafayı öldürmesi için 8-9 yıl beklemesinin bir anlamı yok. Netice itibari ile Kanuni Sultan Süleyman Şehzade Mustafayı 1542 yılında itibaren öldürtebilirdi.
Kanuni Sultan Süleyman'ın Şehzade Mustafa'yı öldürmesinde dönüm noktaları 1. si Şehzade Mustafa'nın devlet adamları anlaşmasında. 2. si Rüstem Paşanın seferi tamamlayamaması. 3.sü Askerin ve bir takım devlet adamlarının Şehzade Mustafayı tahtta görmek istemesinde. Osmanlı Devletine Padişah olacak Şehzadenin daha Padişah sağ ve Devletin başında iken böyle söylentilerin olması "şuyuu vukuundan beter'dir. 1948 ve 1952 yılları arasında bu olaylardan dolayı Kanuni Sultan Süleyman oğlu Şehzade Mustafa ile arasını soğuk olduğu biliniyor ancak Kanuni neden öldürtmüyor, Çünkü kesin, emin olmadığı için öldürtmüyor. Kesin emin olduğunda ise idamına karar veriyor. Onun için Şehzade Mustafa'nın bunu çok daha iyi düşünmesi gerekiyordu lakin başına gelecek gayet net'ti.
Olayı Yavuz Sultan Selim'e bağlayanlar var, II. Beyazit Han Şehzade Ahmet'i yerine tahta çıkarmak istedi. Yavuz Sultan Selim Han bunun için harekete geçti. Çünkü Türk Devlet Geleneğinde böyle bir teamül yoktur. Dolayısı ile Kanuni Sultan Süleyman'ın böyle bir düşüncesi ve olayı olmamıştır. Kanuni; Mehmed'e, Bayezid'e, Selime gel benim yerime tahta sen geç demedi ki! o zaman Mustafa harekete geçmekte haklı olarak değerlendirme ihtimalimiz olsun. Sonuçta Şehzade Mustafa babası tahtta olan bir Padişaha karşı birtakım plan ve projelerin içerisine girdiği için bu hale düştü, burada Kanuni Sultan Süleyman'ın da hakkını vermek gerekir, Padişah tüm bu söylentilere karşı kesin emin olana kadar hiç hareket etmemiştir.
Peki Şehzade Mustafa'nın isyanı açık bir isyanmıydı? değildi. Kanuni Sultan Süleyman sefere çıktığında Konya Ereğlisi'ne geldiğinde Mustafa babasının elini öpmek için çadıra girdi. İşte herşey o çadırda oldu ve Şehzade Mustafa boğuldu. Tabiki tarihi olaylarda sonradan yorum yapmak çok doğru olmaya bilir. Asl olan olayın yaşandığı günün koşullarına gidip o zaman göre karar verebilmektir.
Olayın bir diğer yönü, diyelim ki; Kanuni Sultan Süleyman bekledi ve açık bir isyan çıktı, o vakit işte o isyanla Devleti Aliye'nin temelleri derinden sarsılır, 10 binlerce insan ölmüş olsa idi. Değerlendirmemiz ne olurdu, Padişah Kanuni Sultan Süleyman hiç mi bir şey görmedi, anlamadı. Şu kadar işaret vardı vs. demez miydik. Olay bu ana gelene kadar niçin müdahale etmedi derdik.
Neticede yorum sizin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder